قرآن کریم خطاب به پیامبر خویش در آیات متعدد به اصل آزادی در انتخاب دین و نفی اکراه در آن تأکید می‌کند، سیره نبوی نیز چنین راهی را بر نمی‌تابد:
۱- «إِنَّا هَدَیْنَاهُ السَّبِیلَ إِمَّا شَاکِرًا وَإِمَّا کَفُورًا»
ما راه را به او نشان دادیم خواه شاکر باشد و پذیرا گردد یا ناسپاس
۲- «لَکُمْ دِینُکُمْ وَلِیَ دِینِ»
دین شما براى خودتان و دین من براى خودم
۳- «لاَ إِکْرَاهَ فِی الدِّینِ»
در دین هیچ اجبارى نیست
۴- «وَقُلِ الْحَقُّ مِن رَّبِّکُمْ فَمَن شَاء فَلْیُؤْمِن وَمَن شَاء فَلْیَکْفُرْ»
و بگو حق از پروردگارتان [رسیده] است پس هر که بخواهد بگرود و هر که بخواهد انکار کند
۵- «وَ إِنْ تَوَلَّوْا فَإِنَّما عَلَیْکَ الْبَلاغُ»
پس اگر رویگردان شوند بر تو فقط ابلاغ آشکار است
۶- «وَمَا أَنتَ عَلَیْهِم بِجَبَّارٍ»
و تو به زور وادارنده آنان نیستى
۷- «فَذَکِّرْ إِنَّمَآ أَنتَ مُذَکِّرٌ لَّسْتَ عَلَیْهِم بِمُصَیْطِرٍ»
پس تذکر ده که تو تنها تذکردهنده اى. بر آنان تسلطى ندارى
۸- «ادْعُ إِلِى سَبِیلِ رَبِّکَ بِالْحِکْمَهِ وَالْمَوْعِظَهِ الْحَسَنَهِ وَجَادِلْهُم بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ»
با حکمت و اندرز نیکو به راه پروردگارت دعوت کن و با آنان به [شیوه اى] که نیکوتر است مجادله نماى
۹- «وَلَا تُجَادِلُوا أَهْلَ الْکِتَابِ إِلَّا بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ»
و با اهل کتاب جز به [شیوه اى] که بهتر است مجادله مکنید
۱۰-حضرت وقتی معاذ بن جبل را به عنوان مبلغ به یمن می‌فرستاد، اساس و منشور تبلیغات و دعوت او را توصیه به بشارت و راهکارهای سهل و آسان اسلام و نهی از ایجاد نفرت و تنفر ذکر و قید می‌کند:
«یا معاذ بشر ولا تنفر یسر ولا تعسر»؛ ای معاذ! بشارت بده و تنفر ایجاد نکن، امور را سهل و آسان گیر و از سخت‌گیری پرهیز کن.
۱۱-حضرت در حکم خود به معاذ تأکید می‌کند که روش تبلیغ او به خدا و اسلام باید حکمت و موعظه حسنه باشد:
إِلیٰ سَبِیلِ رَبِّکَ بِالْحِکْمَهِ وَ الْمَوْعِظَهِ الْحَسَنَهِ
«وَ اَمَرتُهَ اَن یَدعُو إِلیٰ سَبِیلِ رَبِّهِ بِالْحِکْمَهِ وَ الْمَوْعِظَهِ الْحَسَنَهِ»، او را امر کردم که به راه خدا با حکمت و موعظه حسنه دعوت کند.
۱۲- یَسِّرُوا وَ لاَ تُعَسِّرُوا ، وَ بَشِّرُوا ، وَ لاَ تُنَفِّرُوا (صحیح بخاری ، کتاب العلم)(رواه البخاری ومسلم وأحمد والنسائی).
سهل و آسان بگیرید و از سخت‌گیری پرهیز کنید، بشارت بدید و تنفر ایجاد نکنید.
۱۳- بَعَثَ النَّبِیُّ صلى الله علیه وسلم أَبا مُوسى وَمُعاذاً، إِلى الْیَمَنِ فَقالَ: «یَسِّرا وَلاتُعْسِّرا، وَبَشِّرا وَلا تُنَفِّرا، وَ تَطاوَعَا وَ لَا تَختَلِفَا » (رواه مسلم). (صحیح بخاری ج۲ ح ۲۸۷۳ )
ای ابو موسی اشعری و ای معاذ بن جبل! آسان بگیرید و سخت مگیرید، مژده دهید و مترسانید، با خود هماهنگ باشید و اختلاف مکنید.