حتماً در هنگام رانندگی به خودروهایی برخورده اید که چراغهای عقب یا جلوی آنها سوخته است و امکان دیده شدن آنها را در شب به حداقل رسانده است. راننده اینگونه خودروها به دلیل کاهش میزان دیده شدن و پایین آمدن ایمنی خودروهایشان، علاوه بر به خطر انداختن سلامتی خود، رانندگان دیگر را در معرض تصادف قرار می دهند و متأسفانه اغلب رانندگان به این امر حیاتی اهمیتی نشان نمی دهند و برای تعویض لامپهای سوخته چراغ خودروی خود اقدامی نمی کنند. سیستم روشنایی یک خودرو در ایمنی سرنشینان آن مخصوصاً در تاریکی شب از اهمیت بالایی برخوردار است. ایراداتی مانند تنظیم نبودن چراغهای جلو، نقص مدار الکتریکی خودرو و یا سوختن لامپ چراغهای جلو یا عقب تأثیر منفی بر روی میزان دید راننده می گذارند که باید مورد کنترل راننده خودرو قرار گیرند. در این مطلب به بررسی لامپهای خودرو و دلایل عمده سوختن آنها می پردازیم.
دلایل سوختن لامپ چراغهای خودرو و روشهای جلوگیری از آن:
سوختن لامپ، شایع ترین علت خرابی چراغهای جلو با عقب است، که باعث می شود یکی از چراغها یا هر دوی آنها کار نکنند و باعث عدم دید کافی برای راننده و همچنین ایجاد اشکال در دیده شدن توسط رانندگان دیگر می گردد. سیم پیچ داخل لامپها یا همان فیلامان(Filament) از فلز بسیار سختی به نام تنگستن ساخته می شود و وقتی که لامپ خودرو روشن می شود، سیم داخل آن در اثر حرارت زیاد به نقطه ذوب خود نزدیک می شود. در حالتی که در اثر تغییر ناگهانی در ولتاژ یا میزان جریان برق، درجه حرارت سیم داخل لامپ بالاتر رود، سیم مذکور ذوب شده و از وسط و یا از محل اتصال خود پاره شده و جدا می گردد که باعث خاموش شدن ناگهانی لامپ می شود و در این حالت اصطلاحاً لامپ خودرو سوخته است. «تنگستن»(Tungsten) فلزی است به رنگ خاکستری و بسیار سخت که سیمهای حاصل از آن در مقابل کشش و حرارات مقاومت بسیار زیادی دارند. این فلز بالاترین نقطه ذوب را در میان عناصر دارد و در حرارت ۳۳۸۰ درجه سانتیگراد ذوب می شود. سئوال اینجاست که چرا سوختن لامپ چراغها در خودروهای داخلی بسیار بیشتر از خودروهای وارداتی است و آمار خودروهای داخلی با چراغهای سوخته بیشتر از خودروهای خارجی می باشد؟ در وهله اول، مطمئناً نوع لامپ و کیفیت آن تأثیر زیادی در میزان کارکرد لامپ و مقاومت آن در برابر سوختن دارد، ولی عوامل دیگری مانند ایراد در سیستم دینام یا باتری، شارژ بیش از حد برق، نوسانات برق در لامپها، اشکال در فیوزها، نقص در مدار سیم کشی خودرو و حتی لمس قسمت شیشه ای لامپ در هنگام تعویض در سوختن لامپهای چراغ خودرو مؤثر هستند. برای کاهش میزان سوختن لامپها می توان اقدامات ساده ای انجام داد. مثلاً برای تعویض لامپ چراغهای خودرو از لامپهای ارزان قیمت استفاده نکنید و حتی المقدور از برندهای توصیه شده شرکت سازنده خودرو استفاده نمایید. برای افزایش عمر لامپهای چراغهای خودرو، در طول روز از روشن کردن چراغها و یا چراغ دادنهای بی مورد خودداری کنید.
در هنگام رانندگی در شب، از نوربالای چراغها کمتر استفاده نموده و از تغییر حالت مکرر و ممتد از نور بالا به نور پایین و بالعکس خودداری نمایید. در مواقعی که هوا بارانی یا مه آلود نمی باشد، چراغهای مه شکن را بی مورد روشن نکنید. در هنگام رانندگی در شب، بیشتر از ۵ ساعت لامپ چراغهای جلو و عقب خودرو را روشن نگذارید و حتی در رانندگیهای طولانی مدت نیز گاهی آنها را خاموش کنید تا از داغ شدن بیش از حد لامپها جلوگیری نمایید. توان مصرفی لامپهای مورد استفاده، باید طبق دفترچه راهنمای خودرو و مطابق با استاندارد کارخانه سازنده، با آمپراژ و ولتاژ درج شده بر روی باتری و دینام خودرو هماهنگی داشته باشد. هنگام تعویض لامپها، در حد امکان از لمس کردن بخش شیشه ای لامپ خودداری کنید، چرا که چربی روی انگشتان باعث تمرکز حرارت در یک نقطه حباب شیشه ای و کاهش عمر لامپ می شود. همچنین به خاطر داشته باشید که لمس کردن لامپهای هالوژن باعث عوارض پوستی و هورمونی می گردد. همچنین لازم است حداقل ماهی یکبار سیستم روشنایی خودروی خود را توسط روشن کردن کلیه چراغهای خودرو، تغییر وضعیت دسته راهنما و دکمه فلاشر و پا گذاشتن روی پدال ترمز و قرار دادن اهرم تعویض دنده به حالت دنده عقب، عملکرد کلیه لامپهای سیستم روشنایی خودروی خود را کنترل نمائید و در صورت روشن نشدن هر یک از آنها، هر چه سریعتر لامپ مربوطه را تعویض کنید؛ چرا که روشن نشدن چراغهای جلو و عقب، چراغهای ترمز، چراغهای دنده عقب، چراغ راهنما و یا فلاشر ممکن است ایمنی شما و سرنشینان خودروی شما را به خطر بیاندازد. اگر یکی از لامپهای چراغ جلو بسوزد، به دلیل افزایش میزان جریان الکتریکی روی لامپ دیگر، ممکن است دیگری نیز پس از مدتی بسوزد. پس به دلیل دشواری تعویض لامپ چراغ جلو، بهتر است حتی در صورت سوختن یکی از آنها، هر دو لامپ را با هم تعویض کنید. بسته به مدل خودرو، ممکن است لامپ چراغ جلوی آن به صورت همزمان دارای هر دو رشته نور بالا و پایین بوده و به اصطلاح «دوکانتکت» باشد و یا اینکه دو لامپ جداگانه «تک کانتکت» برای نور بالا و نور پایین استفاده شوند. بعد از تعویض لامپ باید به جهت نور چراغ دقت کنید وآن را تنظیم نمایید. البته ممکن است لامپ نسوخته باشد و اشکال در فیوز، سوکت یا کلید چراغ نیز باعث عمل نکردن چراغ خودرو شود. در صورت سوختن فیوز، باید آن را با فیوزی با آمپر مناسب تعویض کنید و در صورت سالم بودن فیوز، باید لامپ یا لامپهای معیوب را تعویض نمایید.
